Gods vergeten Woord 15 Schepping 7 Vreze des Heren

Addendum: de vreze des Heren

Psychologie Angst einsamkeit (Photo credit: Wikipedia)

Maar voor we verder gaan, eerst nog dit. In bepaalde orthodoxe kringen wordt soms sterke nadruk gelegd op het feit dat God ‘groot is en zeer te vrezen’, en zij wijzen daarbij dan op het veelvuldig voorkomen van de uitdrukking ‘de vreze des Heren’. Dit zou dan de afstand benadrukken die er is tussen God en de gelovige. De uitdrukking komt zowel in het Oude Testament (OT) als het Nieuwe Testament (NT) voor, maar de oorsprong ligt zoals zo vaak duidelijk in het OT. In het Grieks van het NT wordt een woord gebruikt dat inderdaad betekent: ‘bang zijn voor’. Maar de uitdrukking ‘vrezen voor God’ gaat terug op de Oudtestamentische uitdrukking, waarin ‘vrezen’ (Hebr.: yare) veel meer de betekenis heeft van ‘eerbied hebben voor’; voor werkelijke vrees gebruikt het Hebreeuws een ander woord.

Het woord komt herhaaldelijk voor in het boek Deuteronomium. Als Mozes het volk vermaant om ook in het beloofde land God te blijven dienen, zegt hij bijvoorbeeld:

“Dit nu is het gebod, dit zijn de inzettingen en verordeningen, die de Here, uw God, bevolen heeft u te leren om die na te komen in het land, waarheen gij zult trekken om het in bezit te nemen, opdat gij de Here, uw God, vreest door al zijn inzettingen en geboden te onderhouden, die ik u opleg, gij en uw zoon en uw kleinzoon, al de dagen van uw leven, en opdat gij lang leven moogt” (Deut 6:1-2).

‘God vrezen’ wordt hier nader uitgelegd als ‘al zijn inzettingen en geboden onderhouden’ en dat onderhouden wordt beloond. We vinden dit nogmaals in Deuteronomium 20. In vs. 12 van dat hoofdstuk lezen we:

“Nu dan, Israël, wat vraagt de Here, uw God, van u dan de Here, uw God, te vrezen door in al zijn wegen te wandelen; Hem lief te hebben; de Here, uw God, te dienen met uw ganse hart en met uw ganse ziel” (Deut 10:12).

Opnieuw wordt ‘God vrezen’ gepreciseerd als ‘in zijn wegen wandelen’ en ‘Hem dienen’, maar ook als ‘Hem liefhebben’.

In de Psalmen wordt de vreze des Heren gekoppeld aan een zeer persoonlijke verhouding met God. Zo wordt in Psalm 25 (vs 12-14) degene die ‘de Here vreest’ vertrouwelijke omgang met God toegezegd:

“Wie is de man die de Here vreest? Hij onderwijst hem aangaande de weg die hij moet kiezen. Hij zelf zal in voorspoed vertoeven, en zijn nageslacht zal het land beërven. Des Heren vertrouwelijke omgang is met wie Hem vrezen, en zijn verbond maakt Hij hun bekend.”

Dat is wel heel wat anders dan een verhouding die gebaseerd is op angst.

Als wij eenmaal zien dat de ‘vreze des Heren’ synoniem is met liefde voor zijn gebod, dan begrijpen wij ook de koppeling met wijsheid in de spreuken van Salomo. In Speuken 2:4-5:

“Indien gij haar [de wijsheid] zoekt als zilver en naar haar speurt als naar verborgen schatten, dan zult gij de vreze des Heren verstaan en de kennis Gods vinden.”

In Spreuken 8:12-13 wordt ‘de wijsheid’ zelf sprekend ingevoerd:

“Ik, de Wijsheid, woon bij de schranderheid en ik verkrijg kennis door overleggingen. De vreze des Heren is het kwade te haten; hoogmoed en trots en boze wandel en een mond vol draaierijen haat ik.”

In Spreuken 9:10 lezen we:

“De vreze des Heren is het begin der wijsheid en het kennen van de Hoogheilige is verstand.”

Die koppeling aan wijsheid is begrijpelijk als het gaat om de liefde voor Gods gebod, maar zou uiterst vreemd zijn als het ging om angst. Angst is een extreme vorm van ongerustheid, waar de ‘vreze des Heren’ juist leidt tot gerustheid:

“In de vreze des Heren ligt sterke gerustheid, zelfs voor zijn zonen is er een schuilplaats. De vreze des Heren is een bron des levens, om de strikken des doods te ontwijken” (Spr 14:26-27).

We begrijpen dan ook de beschrijving van de Messias (de Verlosser) in Jesaja 11:

“En er zal een rijsje voortkomen uit de tronk van Isaï en een scheut uit zijn wortelen zal vrucht dragen. En op hem zal de Geest des Heren rusten, de Geest van wijsheid en verstand, de Geest van raad en sterkte, de Geest van kennis en vreze des Heren; ja, zijn lust zal zijn in de vreze des Heren” (Jes 11:1-3).

Deze verzen vertellen ons dat die Messias zich zal kenmerken door de liefde voor Gods gebod (lust in de vreze des Heren); het is zijn streven dat te volbrengen. Dat kenmerkt Hem als iemand die in alle opzichten Gods wil zal doen (zie hoofdstuk 7). Met angst heeft dat niets te maken.

Dezelfde liefde voor Gods gebod die de Messias zou kenmerken moet ook de gelovigen, in al hun onvolmaaktheid, kenmerken. En dat we niet werkelijk bevreesd moeten zijn wordt ons duidelijk verteld door de apostel Johannes. Vrees, zegt hij, heeft te maken met de angst voor straf, maar wie God liefheeft, hoeft geen angst te hebben voor straf; hij leeft integendeel in de zekerheid van Gods liefde:

“Hierin is de liefde bij ons volmaakt geworden, dat wij vrijmoedigheid hebben op de dag des oordeels, want gelijk Hij is, zijn ook wij in deze wereld. Er is in de liefde geen vrees, maar de volmaakte liefde drijft de vrees uit; want de vrees houdt verband met straf en wie vreest, is niet volmaakt in de liefde. Wij hebben lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad” (1 Joh 4:17-19).

In deze zin bedoelde Jezus ook zijn waarschuwing in Luc 12:4-5:

“Ik zeg u, mijn vrienden, vreest hen niet, die het lichaam doden en daarna niets meer kunnen doen. Ik zal u tonen, wie gij vrezen moet. Vreest Hem, die, nadat Hij gedood heeft, macht heeft om in de hel [de eeuwige dood]¹⁾ te werpen.”

We moeten niet bevreesd zijn voor mensen die ons wel dit leven kunnen afnemen, maar niet het eeuwige leven. In plaats daarvan moeten we ‘bevreesd’ zijn, maar dan in de Oudtestamentische zin van die uitdrukking, voor Hem die dat eeuwige leven kan schenken of weerhouden. Hij vermaant in feite zijn toehoorders om te blijven bij de liefde Gods. De dubbele betekenis van ‘vrezen’ wordt hier kennelijk bewust gebruikt als een vorm van woordspeling. Zijn werkelijke boodschap is:

“Wees niet bevreesd, gij klein kuddeke! Want het heeft uw Vader behaagd u het Koninkrijk te geven” (vs 32).

Wat die gave van het Koninkrijk precies inhoudt zullen we later zien. Maar het zal duidelijk zijn dat de ‘vreze des Heren’ te maken heeft met Gods nabijheid, niet met een onneembare afstand. Die vreze des Heren zullen we nog een aantal malen ontmoeten in dit boek, en de op liefde voor God en zijn geboden zullen we nog uitgebreid terugkomen.

***

Nota:

1)   Zie voor de betekenis van het woord ‘hel’ Addendum 2 van hoofdstuk 11.

+

In de Engelse vertaling van de King James Version kan de uitspraak “the fear of the Lord”‘ wel 30 keer gevonden worden.

Hierbij kunnen wij aanmerken dat die angst of vrees waarvan sprake in het algemeen betekend “Om iets te vrezen, is om geloof te hechten aan dit gene dat  macht over u kan brengen”

Als zodanig kunt u het Bijbelse gezegde overwegen “de vreze des Heren …“, wat betekent dat we in een positie komen waar we God erkennen in Zijn heerschappij over ons en dat wij daarbij die ‘achting’ of ‘erkenning’ hebben voor God waarbij wij tot een hoogachting van Hem komen vol diepe eerbied of eerbiedig ontzag.

*

Middle English feren, from Old English fǣran, from fǣr

Middle English fer, from Old English fǣr sudden danger; akin to Old High German fāra ambush and perhaps to Latin periculum attempt, peril, Greek peiran to attempt

Yare = Vreze =

• Ontzien: spare, save, consider, go to any lengths to
• Duchten: fear, dread, be afraid of
• Fear: fere: a companion, a mate, a spouse, an equal
• Yfere: together in company

wich is like Gefera in Old English companion and gefere:company, clearly more indicating about a relationship or an stand or attitude creating such relationship.

trepidation adds to dread the implications of timidity, trembling, and hesitation <raised the subject with trepidation>.

Dread may not only be taken as a great fear, but here in the Bible coming from Yare and ‘dred’ it is about ‘awe’ and inspiring great fear of awe, to reverence.

Awe: reverential wonder or fear, power to inspire awe, to strike with or influence by awe

• an emotion variously combining dread, veneration, and wonder that is inspired by authority or by the sacred or sublime <stood in awe of the king> <regard nature’s wonders with awe> {Merriam Webster} See awe defined for English-language learners
  
• in awe (of someone or something): fearful and respectful of someone or something
  
• stand in awe (of someone or something): to be overwhelmed with respect for someone or something
  
• in awe of, be: Also, stand in awe of. Respect and revere someone or something, experience a feeling of solemn wonder, as in All of us are in awe of his many achievements. This expression dates from about a.d. 1000 and originally meant “fear something or someone.” Later awe came to mean “dread mingled with respect,” and eventually it signified reverence alone. {The American Heritage® Dictionary of Idioms by Christine Ammer. Copyright © 2003, 1997 by The Christine Ammer 1992 Trust. Published by Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company. All rights reserved.}
  
• in awe (of somebody/something): admiring someone or something very much {Cambridge Dictionary of American Idioms Copyright © Cambridge University Press 2003. Reproduced with permission.}

+

Voorgaand artikel: Gods vergeten Woord 14 Schepping 6 De Schepping als doel en garantie

++

Aanvullende lectuur:

1. Op zoek naar spiritualiteit 8 Eigen spiritualiteit
2. Redding, vertrouwen en actie in Jezus #8 Omgang met Leerstellingen
3. Eeuwigblijvend Woord dat alles vertelt
4. Het betrouwbare woord
5. Hermeneutiek om uit te dragen #6 Geen Excuus
6. Hermeneutiek om uit te dragen #10 Verkondigen
7. Teken van authenticiteit of goddelijke backing
8. Fragiliteit verminderbaar
9. Zoek uw Toevlucht bij God
10. God is positief
11. Vertrouwen, Geloof, Roepen en Toeschrijving aan Jehovah #3 Stem van God #6 Woorden tot voedsel en communicatie
12. Vertrouwen, Geloof, Roepen en Toeschrijving aan Jehovah #4 Vergankelijkheid #1 Welvaart
13. Vertrouwen, Geloof, Roepen en Toeschrijving aan Jehovah #8 Gebed #6 Communicatie en manifestatie
14. Vertrouwen, Geloof, Roepen en Toeschrijving aan Jehovah #10 Gebed #8 Voorwaarde
15. Vrees hebben voor de juiste persoon
16. Angst is de grote boosdoener in ons streven naar een beter mens te worden.
17. Angst uitsluitende liefde
18. Angst is de kloof tussen het nu en later
19. Vrees klopte aan de deur
20. Breng glorie aan Jehovah God de Allerhoogste
21. Vrees morgen niet. God is er al
22. Materialisme, “would be” leven en aspiraties #6
23. Stichters van de Nieuwe Wereld en Godsdienstvrijheid
24. Het grote ideaal van deze tijd

+++

Related articles

• Bright Wednesday (2015)
• Freedom By Grace
• What To Do About The Old Testament Law
• Third Sunday of Easter
• Part 3: Disarming Flood’s Inadequate Conception of Biblical Authority
• Do You Know Catholics Pray for Atheists and Faithful of Other Religions today?
• Open Heavens Devotional: Great Expectations
• I’m So Grateful To Be Living My Life In This Place
• The Contemplative Companion for Thursday, April 16, 2015
• Pray for protection from ungodly things