De Taal van de Bijbel, producten van hun tijd – liefde en geloven

Moderne ‘bijbeluitleggers’ vertellen ons regelmatig dat de Bijbel een product van zijn tijd is en daarmee van het denken van zijn tijd. Wij, Broeders in Christus, geloven dat niet. Wij geloven dat de Bijbel het Woord van God is, die daarom waarheden verkondigt die voor alle tijden zijn. Maar wij geloven wel dat de Bijbel de taal van zijn tijd spreekt, en dat wij daarom alleen ten volle in die waarheden kunnen doordringen wanneer wij die taal begrijpen.

Neem bijvoorbeeld het woord ‘liefhebben’. Voor ons, moderne westerlingen, is liefhebben vóór alles een zaak van emotie. Je zou, bij wijze van spreken, in een hoekje kunnen gaan zitten en zeggen:

Ik heb God lief.

Maar voor de Israëliet lag dat totaal anders. Hij dacht bovenal praktisch: voor hem was liefhebben in de eerste plaats een zaak van doen. In het begin van de profetie van Maleachi lezen we:

‘Ik heb jullie lief’ – zegt de HEER – en jullie zeggen: ‘Waaruit blijkt die liefde dan?’ (Maleachi 1:2 NBV)

Dit is typisch Hebreeuws denken: “waaruit blijkt dat?”.

Voor de Israëliet was in een hoekje zitten geen liefde. Pas wanneer je iets doet
voor degene die je beweert lief te hebben, mag je zeggen dat je hem werkelijk lief hebt.
Wanneer je dat beseft, herken je dat principe ook op andere plaatsen. Jakobus gebruikt in zijn brief net zo’n benadering van ‘geloven’. Ook dat krijgt pas betekenis wanneer je er iets mee doet:

‘Broeders en zusters, wat heeft het voor zin als iemand zegt te geloven, maar hij handelt er niet naar? … Als een broeder of zuster nauwelijks kleren heeft en elke dag eten tekort komt, en een van u zegt dan: ‘Het ga je goed! Kleed je warm en eet smakelijk!’ zonder de ander te voorzien van de eerste levensbehoeften – wat heeft dat voor zin? Zo is het ook met geloof: als het zich niet daadwerkelijk bewijst, is het dood.’
(Jakobus 2:14-17 NBV)

Dood!
Zo’n geloof schiet niet slechts tekort, nee volgens Jakobus is het dood, morsdood. Het is nergens meer toe in staat, en wel het allerminst om de ‘gelovige’ eeuwig leven te bezorgen. Dat is, tussen twee haakjes, niet in strijd met wat Paulus beweert door te zeggen dat je
niet gered kunt worden door ‘werken’, want Paulus heeft het daar over ‘werken der wet’, dus over het stipt naleven van regels.

Bergrede

In de evangeliën kunnen we meermalen zien hoe juist die mentaliteit leidt tot het verwaarlozen van de noden van de behoeftigen. Ook Paulus is er wel degelijk van overtuigd dat geloof moet ‘blijken’, dat je dat moet ‘tonen’. En net als geloof, moet ook liefde ergens uit blijken; je moet iets doen voor degene die je beweert lief te hebben. En dat ‘iets’ moet uiteraard nut hebben voor die ander. En dit geeft ons meteen een betere kijk op dat gebod van Jezus in de Bergrede:

‘Ik zeg jullie: heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen.’ (Mattheüs 5:43-44 NBV)

Mensen vragen vaak:

‘hoe kan ik dat nu, mijn vijanden liefhebben?’

Jezus draagt ons echter niet op dat wij onze vijanden de aardigste mensen op aarde vinden, maar dat wij, ondanks hun vijandigheid, doen wat voor hun bestwil is. Vandaar: bid voor wie jullie vervolgen.

Het gaat er niet om wat wij van die mensen vinden; het gaat erom wat
wij voor ze doen.
En dan komen we nu aan één van de meest geciteerde verzen van het
Nieuwe Testament:

‘Want alzo lief heeft God de wereld gehad dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in
Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe.’
(Johannes 3:16 NBG)

Wij citeren hier met opzet de NBG’51, omdat de uitleg dan wat duidelijker is. Bijna iedereen is van mening dat Jezus hier aangeeft hoe groot Gods liefde is. Maar is dat correct? Op basis van wat we hiervóór gezien hebben, weten we nu dat liefde betekent dat je iets doet. En Jezus vertelt ons hier wat God doet: Hij geeft zijn eniggeboren zoon.
Met andere woorden: Hij vertelt ons niet hoe groot Gods liefde is, maar op welke wijze God die liefde toont. De oude vertalers hebben dat ook zo gezien, want het oud-nederlandse woord ‘alzo’ betekent ‘op die wijze’ en niet ‘in die mate’. De befaamde spreuk ‘alzo sprak Zaratoestra’ vertelt ons niet hoeveel Zaratoestra te zeggen had, maar wat
hij te zeggen had.

En wanneer God zijn volk in Deuteronomium vermaant in hun eredienst niet de afschuwelijke praktijken van de Kanaänieten na te volgen met de woorden:

‘Niet alzo zult gij de Here, uw God, dienen’ (Deuteronomium 12:31 NBG),

bedoelt Hij niet dat zij aan dat dienen minder moeite moeten besteden, maar dat zij dat niet op die wijze moeten doen.
Dat wordt nog duidelijker wanneer we het vers in Johannes in zijn context (verband) bekijken (en ter verduidelijking passen we de vertaling wat aan):

De Mensenzoon moet hoog verheven worden, zoals Mozes in de woestijn de slang omhoog geheven heeft, opdat iedereen die gelooft, in hem eeuwig leven heeft. Want op dezelfde wijze [alzo] had God de wereld lief doordat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft. (Johannes 3:14-16)

Jezus trekt eerst een parallel tussen de koperen slang in de woestijn (Numeri 21) en zijn eigen terechtstelling, en zegt dan:

Zo (op die wijze) heeft God ook de verlossing aangepakt van degenen die Hem dienen; Hij heeft op dezelfde wijze zijn Zoon gegeven, om te bewerkstelligen dat wie in die Zoon gelooft niet verloren gaat.

Maar daaruit volgt een uiterst belangrijke conclusie. Wanneer dit, zoals Jezus nadrukkelijk zegt, de manier is waarop God voor een oplossing heeft gezorgd voor het probleem van zonde en dood, dan is er kennelijk geen andere manier. En dus hebben de mensen ongelijk
die menen dat elk ‘op zijn wijze’ zalig kan worden, dat er ‘vele manieren zijn’ waarop je God kunt dienen en het eeuwige leven beërven.
Volgens Jezus is dit de manier die God heeft gekozen, en die Hij al heeft aangeduid in die episode met de koperen slang in de woestijn.
En is daarmee dan niet elke andere weg automatisch een dwaalweg?

R.C.R

+

Voorgaande

De Bijbel als instructieboek

Redding, vertrouwen en actie in Jezus #9 Omgang met anderen

De nacht is ver gevorderd 24 Studie 4 Zorg voor de naaste

Verlossing #9 De enige weg

Geloof en geloven

Uitgebreidere versie:

Verschil in woordbetekenis doorheen de tijd 1 Liefhebben

Verschil in woordbetekenis doorheen de tijd 2 Liefhebben en Geloven

 

++

Aanvullend

1. Woord van God
2. Bijbel verzameld Woord van God
3. Bijbel baken en zuiverend water
4. God liefhebben en Bekommeren om je medemensen
5. Verzoening en Broederschap 2 Uit de eigen cocon stappen
6. Wees overtuigd dat wij geliefd zijn
7. Liefde die werkelijkheid is geworden
8. Beminnen en respecteren van man en vrouw
9. Liefhebben en winnen
10. God is goed voor hen die Hem zoeken en op Hem blijven hopen.
11. God houdt van mij
12. Wees druk bezig met het belangrijke teken van geloof
13. De geboden observerend, uitvoerders wordend van het Woord
14. Het eerste op de lijst van de zorgen van de heilige
15. Opdracht om anderen lief te hebben
16. Doe het passende voor een vriend
17. De Wet van de Liefde, basis van alle instructies
18. De ziel niet kleineren
19. Wie niet liefheeft, kent God niet, want God is liefde
20. Verzoening en Broederschap 2 Uit de eigen cocon stappen
21. Geloof en geloven
22. Hou vast aan één God
23. God te vertrouwen schuilplaats, veiligheid en geborgenheid
24. God is mijn toevlucht, mijn fort en sterkte, op Hem zal ik vertrouwen
25. Liefde geneest mensen
26. Schepper en Blogger God 3 Les en oplossing
27. Voor de Wil van Hem die groter is dan Jezus
28. Eerste stappen die leidden naar een loskoopoffer 2 Lot na daad van ongehoorzaamheid
29. Ongelovige Thomassen, Jezus en zijn God
30. Bescherming door leven in Christus
31. Niemand heeft zulk een grote liefde als hij die zij leven gaf voor zijn vrienden
32. Het Zoenoffer
33. Lijden bedekt door Zoenoffer
34. De Leidsman van geloof
35. Niet allen zullen het Koninkrijk beërven
36. Verlossing #8 Gerechtigheid door geloof
37. Gods vergeten Woord 18 De Wet van Christus 1 Wet van Mozes
38. Geloof zonder risico tegenstrijdigheid
39. Wanneer men geloof gevonden heeft door de studie van de Bijbel moet men werken van geloof verwezenlijken
40. De aanduiding door Paulus en Jacobus van de werken die wij horen te doen
41. Redding, vertrouwen en actie in Jezus #5 Verblijven in Christus
42. Redding, vertrouwen en actie in Jezus #6 Samenhoren
43. Onze houding naar anderen belangrijk om te overtuigen
44. Een race niet voor de snelste, noch een strijd om de sterkste
45. Zij die in de renbaan lopen en geroepen zijn voor rechtvaardiging door geloof
46. Van goede moed zijnde om de wedloop te voleindigen
47. Geen race voor de snelste, noch een strijd der helden
48. De nacht is ver gevorderd 23 Studie 4 Nu actueel: Daad van geloof
49. Schapen en bokken 2 Bruikbaar en onbruikbaar – Goede en slechte daden
50. Werk met vreugde en bidt liefdevol
51. Ds. Paul Visser ziet geloof onder kerkgangers verdwijnen