Broeders en Zusters in Christus door de eeuwen heen #5 Apologeten

Broeders en Zusters in Christus door de eeuwen heen.

Apologeten.

Tijdens de vreedzame tweede eeuw herleeft het heidendom en worden de christenen nog slechts sporadisch vervolgd. Een christelijke volksliteratuur versterkt het geloof en het gnosticisme en marcionisme belagende kerk.

Justinus de Martelaar die in zijn eerste apologie het christendom verdedigde tegen allerlei beschuldigingen zoals atheïsme, incest, kannibalisme, domheid, etc.

Ongeveer vanaf het midden tot aan het einde van de tweede eeuw van onze gewone tijdrekening verschenen de kerkleiders die men nu Apologeten noemt. Hun geschriften hadden ten doel het christendom dat zij kenden, te verdedigen tegen vijandige filosofieën die in de Romeinse wereld van die tijd gangbaar waren. Hun werk dateert uit de tijd dat de Apostolische Vaders hun geschriften zo ongeveer hadden voltooid, en uit de periode daarna.

Afbeelding van de Heilige Drievuldigheid of Drie-Eenheid Sv.Troica in BlaceImage via Wikipedia

Tot de Apologeten die in het Grieks schreven, behoren Justinus de Martelaar (Justinus Martyr/Justin Martyr), Tatianus, Athenagoras, Theophilus, en Clemens van Alexandrië. Tertullianus was een apologeet die in het Latijn schreef. Onderwezen zij de Drieëenheid van de hedendaagse christenheid — drie aan elkaar gelijke personen (Vader, Zoon en Heilige Geest) in een Godheid, waarbij ieder waarlijk God is en er nochtans niet drie Goden zijn maar er één God is?

In het boek The Formation of Christian Dogma zegt dr. Martin Werner over de vroegste opvatting omtrent de verhouding van de Zoon tot God:

„Die verhouding werd onmiskenbaar beschouwd als een verhouding van ’ondergeschiktheid’, i.e. in de zin van ondergeschiktheid van Christus aan God. Overal waar in het Nieuwe Testament de verhouding van Jezus tot God, de Vader, ter sprake wordt gebracht, . . . wordt deze categorisch als ondergeschiktheid opgevat en weergegeven. En de meest overtuigde Subordinatianist van het Nieuwe Testament, volgens het synoptische verslag, was Jezus zelf . . . Dit oorspronkelijke standpunt, krachtig en duidelijk als het was, heeft zich lange tijd kunnen handhaven. ’Alle grote pre-Niceense theologen wezen op de ondergeschiktheid van de Logos aan God.’”[1]

„De ondergeschiktheid van de Zoon werd over het algemeen, zo niet eenstemmig, door de ante-Niceense Vaders onderstreept . . . Dat zij de Zoon als onderscheiden van de Vader bezagen, blijkt uit de omstandigheid dat zij zijn ondergeschiktheid duidelijk onderstrepen. . . . Zij beschouwden hem als onderscheiden en ondergeschikt.”[2]

„De christologie van de apologieën, evenals die van het Nieuwe Testament, is in wezen subordinatiaans. De Zoon is altijd ondergeschikt aan de Vader, die de ene God van het Oude Testament is. . . . Wat wij dus bij deze vroege auteurs aantreffen, is geen Drie-eenheidsleer . . . Vóór Nicea was de christelijke theologie bijna universeel subordinatiaans.”5

Volgens de Drie-eenheidsleer van de christenheid is de Zoon wat betreft eeuwigheid, macht, positie en wijsheid gelijk aan God de Vader. Maar de Apologeten zeiden dat de Zoon niet gelijk is aan God de Vader. Zij bezagen de Zoon als ondergeschikt. Dat is niet de Drie-eenheidsleer.[3]

Vóór Tertullianus zelfs geen melding gemaakt van de Drie-eenheid. En de ’heterodoxe’ Drie-eenheid van Tertullianus was geheel verschillend van die waarin velen heden ten dage geloven.

Onder Trajan Decius breekt een kerkvervolging uit die tijdens Diocletianus nog heviger wordt.

---

[1] The Formation of Christian Dogma (oorspronkelijke titel: Die Entstehung des christlichen Dogmas), door Martin Werner, 1957, blz. 125.

[2]The Church of the First Three Centuries, door Alvan Lamson, 1869, blz. 70, 71.

[3]Gods and the One God, door Robert M. Grant, 1986, blz. 109, 156, 160.

Lees ook: Tatianus aankondiging aan de Grieken: Tatian’s  Address to the Greeks

Ga de geschiedenis van de Kerkelijke dogma’s na en vergelijk met wat er in uw Bijbel te vinden is.

Dogma’s of aan geen beredenering meer onderworpen geloofsartikelen houden een risico in dat de mens een regel op legt waaraan iedereen zich moet aan houden. Iedere zogenaamde waarheid waarvan een Kerkgemeenschap plechtig heeft verklaard dat zij door God geopenbaard is en derhalve door de mens geloofd moet worden, zoals het dogma van de Heilige Drievuldigheid, de Onfeilbaarheid of enige andere leerstelling die hun geloofwaardigheid aan zichzelf of aan het gezag van een leermeester ontlenen, zouden moeten onderzocht worden in het licht van wat er werkelijk te vinden is in de Heilige Schrift, het Woord van God. Indien er geen verwoording of kennisgeving in het Boek der Boeken, de Bijbel staat kan men aannemen dat het een menselijke oplegging is, daar God wel duidelijkheid zou gegeven hebben in Zijn Woord.